ORHAN ASLAN - torna tezgahları

TORNA TEZGAHLARI

Torna tezgahları geniş bir tezgah sınıfını oluşturmaktadır.Bütün diğer tezgah tiplerinin torna tezgahlarından türemiş oldukları söylanabilir.Genel olarak kalemin sabit kalıp parçanın döndügü bir tezgahtır.

Torna tezgahında işlenecek parça aynı zamanda sabit punto görevi yapan aynaya oynar çeneler yardımıyla bağlanır ve iş mili grubundan gelen hareketle çevrilir.Bu sırada parçanın salınımını azaltmak için diğer uçta hareketli punto ile sıkıştırılabilir.Uzun parçalar sabit ve hareketli yataklarla desteklenebilirler.Tezgah motorundan alınan hareket uygun dişli sistemleri vasıtasıyla istenilen devir sayısında iş parçasına aktarılıp istenen kesme hızı elde edilebi,lir.İş parçasının dönme yönü değiştirilebilir.

Parçayı işlemeye yarayan ve tutucuya bağlanmış kesici uç kendisine hareket vermek için bir araba üzerine bağlanmış olup gerek boylamasına ve gerekse enlemesine el ile yada otomatik olarak hareket ettirilebilir.El ile kumanda el çarkları ile sağlanır.İş milinden alınan hareketin uygun biçimde iletildiği talaş mili sayesinde kalemi taşıyan araba iş parçasının eksenine paralel yönde yer değiştirerek iş parçasının değişik yerleri düzenli biçimde işlenebilir.Vida açma işlemlerinde talaş mili yerine daha büyük ilerlemeler sağlayan ana milinden yararlanılarak araba ve buna bağlı olarak da kalem hareket ettirilir.

Genelde silindirik parçaların işlenilmesinde kullanılan torna tezgahları bazı eklerle frezeleme,diş açma,delik delme,delik işleme ve konik tornalama gibi işlevleri de yapabilirler.Konik tornalama özel öneme sahip olup değişik biçimlerde gerçekleştirilebilmektedir.

Bir torna tezgahının ana karakteristikleri puntolar arası mesafe ve punto yüksekliğidir.Bunların standart değerleri normlarda verilmiştir ve tezgahın işleyebileceği parçanın boy ve çap değerlerini göstermektedir.Torna tezgahları paralel,rovelver ve otomatik tipleri de mevcuttur.

Paralel Tornalar: Kalemin temel hareketleri genellikle parça eksenine paraleldir.İşlenecek parça bir yandan iş burnuna takılan bir aynaya diğer taraftan puntoya bağlanır.Aynaların bağlanma yerleri sabit olup ileri geri değiştirilebilir.Farklı uzunlukta parçaların bağlanabilmesi için puntolar kızaklar üzerinde hareket edebilir.

Rovelver Torna Tezgahları: Paralel tornalardan farkı,rovelver (dönebilir) bir takım taşıyıcısının bulunmasıdır.Bu döner takım taşıyıcısı altı köşeli olup her köşesi üzerine özel tesbit tertibatı yardımıyla ayrı görevler gören takımlar takılabilir.Amaç takımları rovelver kafa üzerinde hazır bulundurarak takım yada tezgah değiştirme esnasında geçen ve verimli olmayan süreleri minimuma indirmektir.

Otomatik Torna Tezgahları: Otomatik tornalar çubuk formundaki malzemeden küçük iş parçalarının seri bir şekilde kütlesel olarak imalatı için kullanılır.Bu tezgahlarda parçanın bağlanması ve takım değiştirmesi gibi verimli olmayan hareketlere harcanan zaman el yerine otomatik tertibat kullanıldığından rovelver tornalara göre daha kısadır.

Prodüksiyon Tornaları: İmalat işlerinde kullanılan tornalardır.Bu bakımdan üniversal olmaktan çok imalatı kolaylaştıracak ve verimli olmayan hareketler sırasında geçen zamanı kısaltmaya yarayacak tertibatla donatılır.Motor güçleri üniversal yornalara nazaran daha yüksektir.

Ağır Torna Tezgahları: Büyük ve ağır parçaların tornalanmasına yararlar.

Düşey Torna Tezgahları: Özel bir tezgah tipini oluştururlar.Bunların başlıca özelliği iş milinin düşey olmasıdır.Tezgah bir yada iki sütunlu olabilir.

Plan Torna Tezgahları: Bu tip tezgahlar kısa fakat çapı çok büyüktür